Het traject van het voorarrest, ook wel voorlopige hechtenis genoemd, kan erg lang duren. Tussentijds wordt het voorarrest getoetst meerdere keren getoetst door de rechter. Dat zijn met name de momenten dat uw advocaat kan proberen om u in vrijheid te krijgen. Het is daarvoor wel van belang dat u wordt bijgestaan door een in het strafrecht gespecialiseerde advocaat. Om u enig inzicht te geven in het traject van het voorarrest, hebben wij de verschillende stadia voor u op een rij gezet.
Het voorarrest bestaat uit verschillende fasen, die elkaar opvolgen. In chronlogische volgorde kunnen de volgende fasen in het voorarrest worden toegepast.
Ophouden voor verhoor
U mag maximaal 6 uur worden opgehouden voor verhoor (om een verklaring af te leggen). De tijd tussen 0.00u en 9.00u telt hierbij echter niet mee, zodat de duur van het ophouden maximaal kan oplopen tot 15 uur.
Binnen deze termijn moet u ofwel in verzekering zijn gesteld, indien de politie nog nader onderzoek moet doen, of worden heengezonden.
Inverzekeringstelling
De verzekeringstelling kan maximaal drie dagen duren. In uitzonderlijke gevallen kan de officier van justitie de termijn van de inverzekeringstelling met drie dagen verlengen. Dit gebeurt dan vaak alleen wanneer men eigenlijk te weinig bewijs heeft om u nog 14 dagen in bewaring te laten stellen door de rechter-commissaris of om het mogelijk dat u nog in het weekend vast blijft zitten voor nadere verhoren, wanneer u bijvoorbeeld op een woensdag of donderdag bent aangehouden.
Gedurende de verzekeringstelling zal politie onderzoek doen. U wordt onder meer gehoord over de strafbare feiten waarvan u verdacht wordt.
Bewaring
De wet schrijft voor dat een verdachte binnen 3 dagen en 15 uur moet worden voorgeleid bij de rechter-commissaris. Deze toetst of de inverzekeringstelling rechtmatig is geweest, maar hij zal – indien de officier van justitie daarom heeft gevraagd – ook beoordelen of de verdachte nog langer in voorarrest moet blijven. De rechter-commissaris kan bevelen dat u voor maximaal 14 dagen in bewaring wordt gesteld.
De rechter-commissaris beoordeelt allereerst of er ernstige bezwaren bestaan voor de feiten waarvan de verdachte wordt beschuldigd. Wat precies onder ernstige bezwaren moet worden verstaan, is niet uitgewerkt in de wet of in de jurisprudentie. Er moet meer verdenking bestaan dan een redelijke vermoeden dat de verdachte het feit heeft gepleegd, maar er is geen wettig en overtuigend bewijs vereist. Dat is pas vereist wanneer de zaak later inhoudelijk wordt behandeld door de rechter.
Naast ernstige bezwaren moeten er ook gronden zijn voor het langer voortduren van het voorarrest. Het gaat om de volgende gronden:
• Ernstig gevaar voor vlucht
• Feit waarop 12 jaar of meer maximum gevangenisstraf is gesteld en het tot maatschappelijke onrust zou leiden wanneer de verdachte in vrijheid zou worden gesteld
• Gevaar voor herhaling van een feit waarop 6 jaar of meer maximum gevangenisstraf staat, of een feit waardoor de gezondheid of veiligheid in gevaar kan worden gebracht of algemeen gevaar voor goederen kan ontstaan
• Eerdere veroordeling van minder dan 5 jaar geleden voor bedreiging, mishandeling, diefstal, verduistering, oplichting, vernieling, of heling
• Onderzoek dat de politie nog moet verrichten, dat mogelijk bij invrijheidstelling van de verdachte zou kunnen worden gefrustreerd of belemmerd
De bewaring wordt ondergaan in een Huis van Bewaring. Dit is een gevangenis waar onder andere verdachten die in voorarrest zitten worden geplaatst. In uitzonderlijke gevallen kan de bewaring ook thuis worden ondergaan. Zijn er belangrijke redenen voor u om het voorarrest thuis te mogen ondergaan, meldt dit altijd aan de reclassering.
Schorsing van de voorlopige hechtenis
Wanneer de rechter-commissaris de bewaring voor 14 dagen verleent, kan hij deze onmiddellijk of op een later tijdstip schorsen. Schorsing vindt veelal plaats vanwege de persoonlijke omstandigheden van de verdachte, bijvoorbeeld wanneer de verdachte werk of een eigen onderneming heeft of naar school moet. Heeft u werk of moet u naar school, of zijn er andere dringende persoonlijke omstandigheden die maken dat u geschorst zou moeten worden, meldt dat dan altijd aan uw advocaat en de reclassering.
Aan de schorsing kunnen ook voorwaarden worden verbonden zoals een straat- en contactverbod, meldingsplicht bij de politie, huisarrest, etc. De reclassering zal de rechter adviseren of u eventueel geschorst kunt worden onder bepaalde voorwaarden. De rechter zal eerder geneigd zijn om u vrij te laten, wanneer de reclassering dat adviseert.
Gevangenhouding
Binnen de 14 dagen van de bewaring moet de voorlopige hechtenis opnieuw worden getoetst door de raadkamer van de rechtbank indien de officier van justitie de verdachte langer wil vasthouden. Beoordeeld wordt wederom of er nog voldoende ernstige bezwaren bestaan voor het langer voortduren van het voorarrest. Hoe langer het voorarrest duurt, des de zwaarder worden de eisen die aan verdenking gesteld worden.
Naast de ernstige bezwaren moeten verder ook nog gronden aanwezig zijn voor voorlopige hechtenis. Ook nu kan de advocaat een verzoek doen om de voorlopige hechtenis te schorsen wegens de persoonlijke omstandigheden van de verdachte.
De rechtbank kan de gevangenhouding direct voor 90 dagen bepalen, maar kan ook telkens het voorarrest voor 30 of 60 dagen verlengen.
Pro forma zitting
Wanneer ook de 90 dagen gevangenhouding zijn verstreken, moet u opnieuw bij de rechtbank verschijnen. Het voorarrest kan telkens met 90 dagen worden verlengd, mits er nog steeds sprake is van ernstige bezwaren, waaraan inmiddels zware eisen aan gesteld moeten worden.
