Handleiding slachtoffers in strafzaken

Door de Raad voor de Rechtspraak is een handleiding uitgegeven waarin de positie en de rechten van slachtoffers in strafzaken precies staan beschreven. Het doel van de handleiding is om de huidige stand van het recht ten aanzien van slachtoffers te beschrijven voor de strafrechter en de juridisch medewerker die hier in de dagelijkse praktijk mee te maken hebben. Voorts is getracht, waar mogelijk, praktische handreikingen te geven voor de invulling van deze rechten. Daarin zit de meerwaarde van dit boek ten opzichte van de bestaande literatuur over dit onderwerp. De schrijvers realiseren zich dat de inhoud van dit boek snel kan verouderen omdat de positie van het slachtoffer in het strafproces zich nog sterk ontwikkelt. Om die reden zal het boek ook in digitale, bewerkbare, versie beschikbaar komen binnen de rechtspraak om op die wijze actueel gehouden te kunnen worden.

Hoofdstuk 2: algemene slachtofferrechten

In hoofdstuk 2 komen de algemene slachtofferrechten aan bod. Daarbij valt te denken aan het recht op informatie, de regeling omtrent de processtukken en het recht op correcte bejegening.
In ditzelfde hoofdstuk komt ook deels het spreekrecht en de benadeelde partij aan de orde. Hiervoor is gekozen omdat deze onderwerpen ook in de wettelijke regeling (titel IIIA van boek 1 Sv) in het algemene deel aan de orde komen. Voor zover van belang voor de terechtzitting en de uitspraak worden deze
onderwerpen ook verderop in het boek behandeld.

Hoofdstuk 3: rechten slachtoffer tijdens zitting

Hoofdstuk 3 ziet op het slachtoffer en de rechter met name tijdens de behandeling ter terechtzitting. Feitelijk start de beschrijving in dit hoofdstuk reeds bij de voorbereiding en probeert het handvatten aan te reiken voor een goede voorbereiding waarbij zo veel mogelijk wordt geanticipeerd op de terechtzitting om aanhouding daarvan te voorkomen. Ook komt in dit hoofdstuk de bejegening, het spreekrecht en de behandeling van de vordering benadeelde partij aan bod. Voorts worden zo veel mogelijk praktische handreikingen gedaan voor de behandeling ter terechtzitting. Tot slot wordt in dit hoofdstuk nog aandacht besteed aan de terechtzitting in hoger beroep voor zover daarbij afwijkende regels gelden en is een korte paragraaf gewijd aan de rechter-commissaris in relatie tot het slachtoffer.

Hoofdstuk 4: vordering benadeelde partij

In hoofdstuk 4 komt de vordering benadeelde partij aan de orde. Dit hoofdstuk ziet op de beoordeling van de vordering benadeelde partij zowel vanuit strafvorderlijk als materieel civielrechtelijk perspectief. Nu de praktijk leert dat niet alle personen die werkzaam zijn in de strafrechtspraak een civiele achtergrond
hebben, wordt in dit hoofdstuk relatief veel aandacht besteed aan het civiele recht voor zover van belang voor de beoordeling van de vordering benadeelde partij.

Hoofdstuk 5: schadevergoedingsmaatregel

In hoofdstuk 5 wordt de schadevergoedingsmaatregel behandeld. Wat houdt de schadevergoedingsmaatregel precies in, en hoe verloopt het incassotraject.

Hoofdstuk 6: betalingsverplichting als bijzondere voorwaarde bij voorwaardelijke straf

Hoofdstuk 6 is gewijd aan de mogelijkheid om bij wijze van bijzondere voorwaarde betaling van schadevergoeding op te leggen. Ook de overige bijzondere voorwaarden die de belangen van het slachtoffer kunnen raken, worden in dit hoofdstuk behandeld.

Slachtoffer en de rechtspraak – handleiding voor de strafrechtspraktijk