Noodweer

Noodweer is verdediging in een situatie, waarin men onverhoeds wordt aangevallen en waarin alleen zelfverdediging agressie kan afweren. U hebt het recht uzelf en anderen te verdedigen tegen een ogenblikkelijke wederrechtelijke aanranding of een onmiddellijk dreigend gevaar daarvoor, mits de verdediging redelijk was gegeven de omstandigheden van het geval en de mate van agressie, en u niet anders kon dan uzelf te verdedigen. Wanneer u kunt wegrennen of weglopen, wordt dat door de wetgever van u verlangd.

Ogenblikkelijke wederrechtelijke aanranding

Als u door een ander wordt aangevallen is al gauw sprake van een ogenblikkelijke wederrechtelijke aanranding. U krijgt bijvoorbeeld klappen van een ander. Wanneer iemand dreigend tegenover u staat, ligt de situatie al wat ingewikkelder, maar ook in die situatie kan goed worden aangenomen dat er sprake is van een ogenblikkelijke wederrechtelijke aanranding. Uiteindelijk komt het erop aan wat u precies verklaart over de bedreigende situatie.

Proportionaliteit en subsidiariteit

Dat er sprake is van een ogenblikkelijke wederrechtelijke aanranding is niet voldoende voor een gerechtvaardigd beroep op noodweer. Voor noodweer gelden ook de eisen van proportionaliteit en subsidiairiteit: de door u toegepaste verdediging moet redelijk zijn en er moeten geen andere (vlucht)mogelijkheden bestaan.

De redelijkheidseis houdt in dat u een aanval van een ander op een min of meer gelijke wijze mag verdedigen. Wanneer iemand u een klap geeft, mag u die persoon vervolgens niet – ter verdediging – helemaal in elkaar slaan, of met een mes steken. Vuurwapengebruik is in dat geval helemaal uit ten boze. Wanneer iemand anders op u schiet, mag u zich echter weer wel verdedigen door terug te schieten.
Wanneer de grenzen van de proportionaliteit worden overschreden kan er soms nog sprake zijn van noodweerexces, zie ook hieronder.

De subsidiairiteitseis houdt in dat u weg moet lopen wanneer daartoe de mogelijkheden bestaan. Het merendeel van de noodweerverweren stranden op deze eis. Vaak was het nog gewoon om te vluchten. Het is heel belangrijk dat u hier duidelijk verklaart dat u geen kant op kon, en er geen andere uitweg voor u bestond dan uzelf te verdedigen.

Strafuitsluitingsgrond

Noodweer is een strafuitsluitingsgrond, meer in het bijzonder een rechtvaardigheidsgrond. Een geslaagd beroep op noodweer tast de wederrechtelijkheid aan. Wederrechtelijkheid betekent dat een strafbaar feit ook daadwerkelijk in strijd is met het recht. Wanneer het handelen niet wederrechtelijk is geweest, kan de verdachte hiervoor niet strafbaar worden geacht, en moet ontslag van rechtsvervolging volgen.

Noodweerexces

Van noodweerexces is sprake op het moment dat bij de afweer de grenzen van de noodzakelijke verdediging worden overschreden als gevolg van de hevige gemoedstoestand die door de aanranding wordt veroorzaakt. Van noodweerexces is bijvoorbeeld sprake als harder wordt teruggeslagen dan nodig is om de aanval af te weren, een wapen wordt gebruikt waar met minder had kunnen worden volstaan of de situatie waarin langer wordt doorgeslagen dan strikt noodzakelijk is. Er kan alleen van noodweerexces worden gesproken, indien er een ogenblikkelijke, wederrechtelijke aanranding heeft plaatsgehad. Voorts kan een beroep op noodweerexces alleen slagen indien er sprake was van een noodweersituatie

Advocaat noodweer

Wilt u een beroep doen op noodweer, dan is het verstandig dat u het verhaal eerst voorlegt aan een gespecialiseerde advocaat, zodat die naar juridische maatstaven kan beoordelen of er in uw stuatie werkelijk sprake is geweest van handelen vanuit noodweer. Bij voorkeur bespreekt u het gebeurde eerst met de advocaat voordat u een verklaring aflegt bij de politie. Heeft u al een verklaring afgelegd bij de politie, dan zal de advocaat eerst een kopie opvragen van alle verklaringen en deze met u bespreken. Door het horen van getuigen kan in veel gevallen het noodweerverweer nog onderbouwd worden.

Wanneer u uw zaak bij ons aanmeldt, brengen wij u onmiddellijk in contact met een gespecialiseerde advocaat met ruime ervaring met noodweerverweren. De rechtsbijstand kan zowel pro deo als op betalende basis worden verricht.