Betalingsregeling CJIB

Het CJIB is namens het Openbaar Ministerie belast met de incasso van boetes bij (verkeers)overtredingen, door rechters opgelegde geldboetes, de schadevergoedingsmaatregel en de ontnemingsmaatregel. In de praktijk zien we steeds vaker dat clienten hoge geldbedragen moeten betalen aan het CJIB, terwijl ze dat niet (ineens) kunnen. In dat geval kan geprobeerd worden om een betalingsregeling aan te vragen.

Termijn

Uit artikel 561 Sv volgt dat een vonnis zo spoedig mogelijk ten uitvoer wordt gelegd. Artikel 561 lid 4 Sv (oud) schreef voorheen voor dat de geldboete en scahdevergoedingsmaatregel binnen twee jaar en drie maanden (27 maanden) na de dag waarop het vonnis voor tenuitvoerlegging vatbaar is geworden, moest zijn voldaan. Dit lid is nu geschrapt, zodat er geen harde uiterlijke termijn ligt, maar de eis dat de betaling zo spoedig mogelijk moet geschieden, bestaat nog wel.

Aanwijzing executie

De wijze waarop het CJIB deze maatregelen ten uitvoer legt, is neergelegd in de ‘Aanwijzing executie (vervangende) vrijheidsstraffen, taakstraffen van meerderjarigen, geldboetes, schadevergoedings- en ontnemingsmaatregelen, Europese geldelijke sancties en toepassing voorwaardelijke invrijheidsstelling. Hierin valt te lezen hoe het executietraject moet verlopen en wat de mogelijkheden voor de betrokkene zijn voor de betaling.

Betalingsregeling CJIB?

In de Aanwijzing is ten aanzien van betalingsregelingen opgenomen dat de verantwoordelijkheid voor het aangaan hiervan exclusief is voorbehouden aan het CJIB, alsmede dat het CJIB in beginsel geen afbetalingsregelingen treft, tenzij een verzoek om een betalingsregeling op grond van bijzondere omstandigheden gehonoreerd kan worden.

Afdwingen betalingsregeling via rechter

Vaak willen clienten proberen om een betalingsregeling af te dwingen via de rechter om zo te voorkomen dat ze in vervangende hechtenis kunnen worden genomen. De praktijk wijst helaas uit dat die procedure nauwelijks kansrijk zijn. In de meeste gevallen wordt de vordering van de eiser (om een verbod op te leggen aan het CJIB) afgewezen, en krijgt de eiser nog eens de kosten van de procedure daarbovenop.

Een voorbeeld van zo’n procedure is die bij de rechtbank ‘s-Gravenhage van 20 april 2010, ECLI:NL:RBSGR:2010:BM2771. Het ging in die zaak om een opgelegde schadevergoedingsmaatregel voor een bedrag van ruim € 102.000,00, hetgeen de betrokkene niet kon betalen. De rechter overwoog als volgt:

“Het CJIB heeft in deze een ruime beleidsvrijheid, wat meebrengt dat de rechter deze beslissingen in beginsel slechts marginaal kan toetsen.

(..)

De hoogte van de door de strafrechter opgelegde schadevergoedingsmaatregel is gebaseerd op de feitelijk geleden schade. Hierbij wordt geen rekening gehouden met de draagkracht van de veroordeelde. Dit betekent dat, zoals in het geval van eiser, soms relatief hoge schadevergoedingsmaatregelen worden opgelegd aan veroordeelden met een (zeer) beperkte aflossingscapaciteit. In deze gevallen leidt de dreiging met vervangende hechtenis niet tot snellere betaling. Dat de hechtenis zo in de ogen van eiser verworden is tot een strafoplegging in plaats van een drukmiddel om tot betaling over te gaan, maakt de tenuit-voerlegging evenwel niet onrechtmatig. De regeling van de schadevergoedingsmaatregel, neergelegd in artikel 26f Wetboek van Strafrecht, behelst dat vervangende hechtenis wordt bepaald voor het geval geen of onvolledige betaling of verhaal plaatsvindt. Hieruit volgt reeds dat de hechtenis ten uitvoer gelegd wordt in situaties waarin de veroordeelde de schadevergoedingsmaatregel niet kan voldoen. De Hoge Raad heeft in zijn arrest van 20 juni 2000 (NJ 2000, 634) ook geoordeeld dat uit de wetsgeschiedenis kan worden afgeleid dat dit door de wetgever onder ogen is gezien.

(..)

Uitgangspunt is dat de betaling van schadevergoedingsmaatregelen zo spoedig mogelijk dient te geschieden, bij gebreke waarvan de vervangende hechtenis ten uitvoer wordt gelegd. Het beleid is erop gericht dat alleen een betalingsregeling wordt toegestaan indien dat leidt tot integrale betaling binnen 27 maanden.

De weigering van de opvolgende betalingsregeling is alleen al niet onrechtmatig, aangezien acceptatie van deze betalingsregeling ertoe zou leiden dat betaling – ook bij de hoogst voorgestelde regeling van € 500,- per maand – 17 jaar in beslag zou nemen. Deze termijn, nog daargelaten de 27- maandentermijn, kan niet als een redelijke termijn worden aangemerkt en gedaagde hoeft hier dan ook geen genoegen mee te nemen. Dat eiser nu eenmaal geen grotere draagkracht heeft doet aan dat oordeel niet af. Hetzelfde geldt voor zijn betoog dat tenuitvoerlegging van de vervangende hechtenis alleen maar zal leiden tot verdere vertraging van de betaling.

Nu voorts niet aannemelijk is geworden dat verhaalsmogelijkheden aanwezig zijn – hetgeen overigens strijdig zou zijn met eisers stellingen over zijn draagkracht – kan gedaagde overgaan tot de tenuitvoerlegging van de vervangende hechtenis.”

Enkele tips

Hoewel het niet eenvoudig is om een betalingsregeling bij het CJIB te verkrijgen, is ons advies om het altijd te proberen. Hoe uitgebreider u uw situatie toelicht, en uw financiele situatie met bewijsstukken onderbouwt, hoe groter de kans is dat de betalingsregeling wordt geaccepteerd. Het moet echter wel om een realistisch betalingsvoorstel gaan, waarbij u binnen afzienbare tijd het volledige bedrag aan het CJIB betaald kunt hebben. Zou de betalingsregeling jaren voortduren, dan is de kans groot dat het CJIB hier niet mee akkoord gaat.

Een betalingsregeling moet altijd schriftelijk worden aangevraagd. U kunt daartoe onderstaand formulier gebruiken.

Aanvraagformulier betalingsregeling CJIB

Rechtsbijstand advocaat

Helaas is het zo dat u voor het aanvragen van een betalingsregeling bij het CJIB geen advocaat van onvermogen toegewezen kunt krijgen. Dit is vast beleid van de Raad voor Rechtsbijstand.

Wel kan er een pro deo advocaat aan u worden toegevoegd voor een zitting bij de kantonrechter waar het gaat om een vordering van gijzeling wegens het niet betalen van openstaande boetes.
Meer informatie over die zaken vindt u op onze andere website www.gijzelingsadvocaat.nl.